Şüpheli, sanık veya hükümlünün toplum içinde denetim ve takibinin yapıldığı, iyileştirilmesi ve topluma kazandırılması için ihtiyaç duyulan her türlü hizmet, program ve kaynakların sağlandığı alternatif bir ceza ve infaz sistemini ifade etmektedir.
Ceza adalet sisteminde, reform niteliği taşıyan değişikliklerden biri, denetimli serbestlik sisteminin kurulması olmuştur. Bu sistem; ceza yargılaması, infaz hukuku ve çocuk ceza hukukunun en önemli bölümünü oluşturmaktadır. Etkin ceza adalet sistemi, caydırıcı ceza infaz sistemi ile ideal çocuk adalet sistemi için denetimli serbestlik temel unsurdur
Denetimli serbestlik sistemi kurulmadan önce, cezası ertelenen veya koşullu salıverilen hükümlüler takip edilmemekte, nerede yaşadıkları, ne iş yaptıkları, suç işleme risklerinin bulunup bulunmadığı bilinmemekte idi.
Bu sistemin kurulması ile hakim; hükümlünün topluma karşı taşıdığı tehlikelilik durumu, yeniden suç işleme riskinin bulunup bulunmadığını değerlendirerek, cezası ertelenen veya koşullu salıverilen hükümlüye rehber atayabilecektir. Bu suretle hükümlüler, denetim süresi içinde takip altında bulunacaklar, aynı zamanda ihtiyaç duydukları öfke kontrol, madde bağımlılığı gibi programlara katılmak suretiyle kendisini suça iten nedenler ortadan kaldırılacaktır.
Resmi Gazete’nin 20/07/2005 tarihli ve 25881 sayısı ile yürürlüğe giren 5402 Sayılı Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanunu çerçevesinde, ilgili mahkemece hakkında mahkumiyet kararı verilmiş olup, cezaları ertelenen, salıverilen ve haklarında hapis cezası dışında herhangi bir tedbire hükmedilen çocuk, şüpheli,sanık veya hükümlü için yine mahkemece belirtilen koşullar ve süre içinde, kişilerin toplum içinde izlenmesi, iyileştirilmesi, psiko-sosyal sorunların çözülmesi, salıverme sonrası korunması, toplum ile bütünleşmesi, bilgilendirme, yönlendirme ve yardım hizmetlerini kapsayan toplum esaslı bir uygulamadır.
Denetimli serbestlik; kişinin işlediği bir suç nedeniyle tutuklanması ya da mahkemece hakkında mahkumiyet kararı verilmesi sonucunda kişinin cezasının Ceza İnfaz Kurumunda infazı yerine, infazını toplum içinde gözetim ve denetim altında tamamlamasını ifade eder.
Buna göre, denetimli serbestlik; ceza hukukumuzda alternatif bir infaz sistemidir. Şüpheli, sanık veya hükümlüler için hapsin alternatifi olan bu sistemde; kişi şarta bağlı olarak serbest bırakılmakta ve kendisine bir takım yükümlülükler getirilmektedir.
Denetimli serbestlikte, kişinin ıslahı ve topluma kazandırılması esastır.
Denetimli serbestlik hizmetleri, Bakanlık merkez teşkilatında Daire Başkanlığı, taşra teşkilatında şube müdürlükleri ve koruma kurulları ile bürolar tarafından yürütülür. Taşra teşkilatında 139 Müdürlüğü ve Koruma Kurulları bulunmaktadır.
